Mühendislik fakülteleri, her ne kadar son zamanlarda artan sayıları ve mezun verdiği mühendislerin fazlalığı ile göze çarpsa da, ülkemizin çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşmasında ve bu seviyeyi korumasında en büyük destekçisi olan genç, dinamik, bilgili ve tecrübe sahibi mühendislerin yetişmesi evresine ev sahipliği yapıyorlar.
Peki bu kadar öneme sahip ve tercih edilen bir fakülte de hangi bölümler var ve bu bölümlerden yetişen mühendisler, meslek hayatlarında nasıl faaliyetlerde bulunurlar, bunları maddeler halinde inceleyelim;
1.Makine Mühendisliği
Yazının Başlıkları
Sanayi sektörünün en çok bağrına bastığı, yağlı, paslı işlerin yönetilmesinde olduğu gibi zor mekanik yapıların imal edilmesin de de sıkça tercih edilen, köklü ve mühendislik fakültelerinin temel taşlarından olan mühendislik dalıdır.
Bu mühendislik dalına mensup olan kişiler, aşağıdaki prosesler hakkında bilgi sahibi olabilir ve meslek yaşantısına sahip olduğu bu bilgiler sayesinde devam ettirebilir;
- Bir gömlek düğmesinin ya da bir su bardağının modellenmesinden, uzayın keşfedilmeyi bekleyen bölümlerine esrarengiz keşiflerde kullanılan roketlerin tasarımında, çevrenizde gördüğünüz her objenin tasarımında makine mühendisleri aktif olarak kullanılır.
- Makine mühendisleri, akış faktörünü çok iyi kavrayan kişiler olduğu için akış sistemlerinin olduğu, uçak kanat sistemleri, kalkış sistemleri gibi sistemlerin aerodinamik yapılarını çözümleyebilir. Sıvı akışı konusunda da pompalar üzerinde etkin bir çalışma yürütebilecek bilgiye sahip olurlar.
- Enerji sistemleri, yenilenebilir enerji sistemleri gibi çeşitli sistemlerin tasarlanmasında ve fayda sağlamasında önemli rol oynayabilirler.
- Kaynak, kalıpçılık gibi sanayinin çok ihtiyaç duyduğu üretim proseslerini, imal yöntemlerini bilirler ve bu işte çalışan personellerini sevk ve idare edebilirler.
- Isı sistemleri, iklimlendirme, klima gibi alanlarda da makine mühendisi imzasını görmek mümkündür.
- Özellikle son zamanlarda metal – çelik konstrüksiyon yapıların, evlerin, fabrikaların ortaya çıkması ile yine makine mühendislerine, inşaat mühendislerine ihtiyaç olduğu kadar ihtiyaç duyulmaya başlanmıştır.
2. Bilgisayar Mühendisliği
Günümüz bilgisayar sistemleri ile artık bilgisayar mühendisi olmak sistematik bir eğitim sürecinin üyesi olmak haline geldi. Bilgisayar sistemlerinin gelişmesi ile, belirli başlı programlama dillerinin eğitimleri, veritabanı eğitimleri ve benzeri sunucu sistemlerinin eğitimi gibi birçok eğitim artık köklü, bilindik kaynaklar ile sistematik bir şekilde verilebilmekte ve bilgisayar alanında tam, bütün bir bilgiye sahip, alanında uzmanlaşmış ve kaliteli kaynaklar ile beslenmiş mühendisler, bilgisayar mühendisliği bölümünden çıkabilmektedir.
(!) Mühendislik bölümleri içerisinde, kendinizi geliştirmeye en çok ihtiyaç duyacağınız ve kişisel becerilerinizin, sahip olduğunuz argümanların en önemli olduğu bölümlerden biri de bilgisayar mühendisliğidir.
- Bilgisayar mühendisleri, adından da saptanabileceği gibi bilgisayar sistemlerinde ihtiyaç duyulan neredeyse tüm donanımların üretim sürecinde elektronik mühendisleri ile birlikte çalışarak yeni, daha gelişmiş bilgisayar bileşenlerinin ortaya konmasını sağlayabilirler.
- Bilgisayar mühendisleri, donanımdan anladığı gibi yazılım alanında da sıkça tercih edilirler, onlarca şirketin binlerce verisini tutup işleyen gelişmiş sunucu sistemlerinden tutun, çok küçük ebatta PHP,ASP ile güçlendirilmiş profesyonel siteleri kurgulayabilir, yazabilirler.
- Sadece işin kod kısmında değil, aynı zamanda görsel kısımlarında rol alıp, grafik-tasarım gibi işlere de yoğunlaşan bilgisayar mühendislerini görmek mümkündür.
- Bilgisayar mühendisleri sadece bilgisayarlar ile ilgilenmezler, artan teknolojik çeşitlilik sonucunda, modern elektronik devrelerin tasarımında da bilgisayar mühendisleri rol oynamaya başladı, bunların başında elektrikli otomobiller, akıllı otomasyon sistemleri bulunmaktadır.
3. İnşaat Mühendisliği
İnsanoğlu her zaman barınmaya olan ihtiyacını dizginlemek için çeşitli arayışlar içine girmiştir.
Yerleşik hayata mağaralarda yaşayarak başlayan insanlık, inşaat alanındaki gelişmeler ile günümüzdeki evlerin yaşantısına kavuşmuştur. Tüm bu tarihsel gelişmeler boyunca her zaman için insanlar evlerinin dayanıklı ve uzun ömürlü olması için uğraşmış ve teknik gelişmeler ile birlikte bu konudaki kaygılarını giderecek inşaat mühendisliği bölümü ile tanışmıştır.
İnşaat mühendisleri, bir yapının tasarlanmasından çok dayanıklı ve uzun ömürlü olmasını, çevresel faktörler karşısında öngörülen miktarda değişime uğramasını veya uğramamasını sağlamak amacı ile çalışmalarını yürütürler.
- Yapılması planlanan, taslak projelerin, zemin etüdünü yaparlar ve zeminin böyle bir yapıya uygun olup olmadığına karar verirler.
- Mimarlar ile koordineli çalışırlar ve tasarlanan yapının statik, dinamik analizleri yapılarak uygun malzeme ile öngörülen çevresel faktörlere ( depremler, rüzgarlar,…) dayanıklı olup olmadığına yaptığı hesaplar sonucu karar verir, gerek görürse değişikliklikleri bizzat yapabilirler.
- Sadece evlerin, apartmanların yapılmasında görev almazlar, özellikle köprü gibi önemli geçit yapılarının, barajların ve daha birçok önemli stratejik değere sahip yapılmasında görev alırlar.
- Özellikle enerji hatlarında bulunan elektrik direklerinin, yenilenebilir enerji kaynağı olan hidroelektrik santrallerin, rüzgar panellerinin tasarımında da hesaplayıcı rolündedirler.
- İşleri sadece hesap, kitap yapmak değildir, yaptıkları inşaat projelerinin gerçek hayata geçiriliş aşamasında da etkin rol oynayıp, inşaatda çalışan personelin sevk ve idaresini yapabilirler.
- Görevli oldukları inşaat alanında, projenin gerçeğe uygun ve istenilen zamanda bitirilmesi konusunda bilir kişi rolündedirler.
Kısaca, inşaat mühendisleri yapıların, yapılmaya uygun olup olmadığını denetler ve yine yapılmasını uygun gördükleri yapıların inşaası aşamasında etkin rol oynarlar.
(!) Hayallerimizi süsleyen evleri tasarlamak elbetteki inşaat mühendisliğinin alanına giriyor fakat böyle bir arzuyu gerçekleştirecek eylem mimarlık bölümünü seçmek olacaktır. İnşaat mühendisleri daha çok teknik konularda uzmanlaşmış kişiler olacaktır.
4. Elektrik Elektronik Mühendisliği
“yaw, bizim şu çamaşır makinesi çalışmıyor, bir bakıversene” dediğimiz gûzide insanlar, aslında mikro devreleri bile kontrol edebilecek engin bilgilere sahip birer birey olabilirler, o yüzden küçük işlerinizi lütfen bu tip kişilere arz etmeyin.
Elektrik Elektronik Mühendisi ne iş yapar konulu diğer yazımızı incelemek ister miydiniz?
Bu işin şakası fakat tam bir tanım yapmak gerekirse, Elektrik Elektronik mühendisliği, mekanik aksamın, elektronik devreler ile desteklenerek belirli bir işi belirli bir rutine dökebilen veya insanlığa büyük kolaylık sağlayan elektronik devrelerin tasarlanması ve programlanması ile ilgilenirler, bu yüzden bilgisayar mühendisliği ile pek bir haşır neşir olurlar.
- Elektronik devreler tasarlarlar, maliyetini hesaplar ve üretme aşamasına önderlik ederler.
- Elektronik devreleri kontrol edecek programları yazabilir ve bu sayede planladıkları işlemleri çeşitli kontrol mekanizmaları ile yerine getirebilirler.
- Güç, enerji santrallerinde, bilir kişi olarak görev yaparlar.
- Elektrik dağıtımında, elektrik mühendisi unvanı ile görev yapabilirler.
5. Endüstri Mühendisliği
Orta ölçekli sanayi kuruluşları başta olmak üzere, günlük iş akışı fazla, üretim ve tüketimin fazla olduğu iş yerlerinde her zaman için düzeni sağlamada bir uzman kişiye başvurulur. Bu kişi geçtiğimiz yüzyıla kadar “muhasebeci” diye nitelendirebileceğimiz hesap, kitap yapabilen usta kişilerdi.
2000’li yılların başlarında üretim ve tüketim proseslerinde sürelerin kısalması ve talebin artması ile üretim planlama, üretim istatistikleri gibi bazı terimler ortaya çıktı, işte bu terimlerden anlayan ve uygulama zorundalığını yerine getiren mühendis, endüstri mühendisidir.
- Endüstrideki üretim planlama görevini endüstri mühendisleri yerine getirir, günlük üretim hedefleri, üretimde tüketim masrafları gibi birçok istatistiksel veriyi işlerler.
- Üretimde kalite kontrolünü denetlerler.
- Üretimi daha ekonomik kılacak ve hızlandıracak metotlar geliştirirler.
- Üretimin istatistiksel verilerini tutar ve yorumlayarak, üretime yön verirler.
6. Kimya Mühendisliği
Burada her ne kadar kimya mühendisleri şöyle, kimya mühendisleri böyle desek de bir Türkiye gerçeği var bu hiç değişmeyecektir, kimya mühendislerine gerekilen önem verilmiyor.
Kimya mühendisleri, kimyasal madde üreten tesislerin hem Araştırma geliştirme hem de satış departmanlarında çalışabilirler ayrıca petrol üretimi yapan proses departmanlarında da görev alabilirler.
- Biliyorsunuz ki ilaçlar da birer kimyasal madde olduğu için kimya mühendislerinin çalışma alanına pek tabi girmektedir.
- Parfüm, kozmetik eşya üretim tesislerinde, kalitenin arttırılması ve ürünlerin insan sağlığına daha dost hale getirilmesi amacı ile çalışmalar yürütebilirler.
- Petrolün işlenmesi, hazırlanması ve dağıtılması aşamalarında görev alabilirler.
- Kimyasal maddelerin ruhsatlandırılmasında ve kalite kontrolünde de kimya mühendislerini görmek mümkündür.
(!) Son zamanlarda kimya mühendisliğinin adının Süreç mühendisliği olarak değiştirilmesi gündemdedir.
7. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği
Metalurji, açılım olarak malzeme bilimi anlamına gelir, bu anlamdan da çıkarılabileceği gibi bu mühendislik dalında faaliyet gösteren mühendisler metal malzemeler başta olmak üzere, her türlü somut malzemenin yapısını incelemek ve bazı malzemelerin yapılarını çeşitli işlemlerde kullanmak üzere iyileştirmek ile görevlidirler.
- Malzeme mühendisleri, demir – çelik sektöründe, özellikle çeliğin dayanımını arttırmak, ısı değişimi karşısında çeliğin mukavemetini arttırıcı önlemler almak gibi iyileştirmelerin yapılmasında kullanılırlar.
- Özellikle son zamanlarda insanoğlunun uzaya çıkma düşüncesinin daha da ön plana çıktığı günümüzde, uzaya çıkacak araçların malzemelerinin uzay koşullarına uyumlu hale getirilmesi için malzeme mühendislerine daha fazla ihtiyaç duyuluyor.
- Malzeme mühendisleri sadece sanayi alanında değil, giyim alanında nanoteknoloji ile de insanlığın hizmetine sunulacak yenilikçi ve dayanıklı ürünlerin çıkmasına yardımcı oluyor.
- Plastik teknolojisi, kaynak teknolojisi gibi teknolojiler de bu mühendislik dalının ilgi alanına girmektedir.
8. Biyomedikal Mühendisliği
Biyomedikal mühendisliğini makine mühendisliği ve elektronik mühendisliğinin biyoloji alanına odaklandığı bir bölüm gibi düşünebiliriz. Biyomedikal mühendisleri, insanın bütünlüğünü sağlayacak uzuvları yapay olarak üretmek ve tedavi sürecinde kullanılan aletlerin iyileştirilmesini sağlayıp aynı zamanda ekonomik bir hal alması için çalışmalar yürüten kişilerdir.
- İlaçları, bir denek olmadan test edebilmek ve kullanımı sonrası oluşacak komplikasyonları önceden görebilmek amacı ile makineler geliştirmek.
- İnsanların kaybolan uzuvları yerine, yenilerini yapay yollar ile tasarlayabilmek. Uzuv kaybı durumlarında kişinin vücut bütünlüğünü sağlamak.
- Hastalığı önceden tespit edebilecek makineler,yöntemler geliştirmek ve mevcut hastalığı da yenmeye yardımcı olacak makineler tasarlamak.
9. Orman Mühendisliği
Mühendis denilince akla hep zor matematik fonksiyonları, çözülmesi için üstün fizik bilgisi gereken mekanik sistemler geliyor fakat tüm bu düşünceyi yıkabilecek bir mühendislik bölümü var ise o da orman mühendisliğidir.
Temelinde ormanı tanımak ve orman hakkında istatistiksel, matematiksel veriler toplayıp bunları not edebilmek yatan bu mühendislik dalı, doğayı seven ve onsuz yapamayan kişiler için idealdir fakat mâlesef ülkemizde bu alanda iş bulmak oldukça zordur.
- Ormandaki ağaçlık ve genel alanı hesaplarlar.
- Kesilmesi planlanan ağaçları ve ağaç dikilmesi planlanan alanları tespit ederler.
- Sorumlusu oldukları orman bölgelerinin bakımından sorumludurlar.
- Ormanların haritasını çıkarır ve bu haritaya göre uygunluk kontrolünü belirli aralıklarla yaparlar.
- Ormanda sadece ağaçlar ile ilgilenmezler, toprağın cinsi, üstünde yetişen bitkiler ile uyumlu olup olmayışı gibi konuları da işlemek görev tanımlarında vardır.
10. Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği
Endüstri 4.0 ile kontrol ve otomasyona sanayinin ihtiyacı daha da arttı ve Elektrik Elektronik bölümü mezunu mühendisler bu alana yetersiz kalmaya başladı.
Bu yüzden donanım olarak daha dolu, bilgi olarak daha derin değerlere sahip mühendisleri bu otomasyon alanınına kazandırmak adına açılan bu mühendislik bölümü aşağıdaki görevleri üstlenir;
- Endüstriyel üretim sürecini yerine getiren robotlar, sistemler tasarlayıp bu sistemlerin devamlı olarak çalışmasını sağlamak, kontrol etmek.
- Verimi arttırmak ve maliyeti azaltmak.
- Birden fazla elektronik, mekanik sistemin birlikte çalışmasını sağlamak.
- Tasarladığı otomatik sistemleri, kullanılabilir ve çalışır halde üretmek, faal hale sokmak.
11. Maden Mühendisliği
Orman mühendisliği gibi maden mühendisliği de tek bir odak noktasına sahip ve daha çok yöneticilik becerileri gerektiren bir mühendisliktir. Her ne kadar maden bilgisi, yer altı kaynakları hakkında farkındalığın gerektiği bir meslek olsa da maden mühendisliği, genel itibari ile bir prosesi devam ettiren, yöneten kişilerin sahip olduğu bir meslektir.
- Metal bazlı cevherlerin yerlerinin saptanması için çalışmalar yürütürler ve saptadıklarında çıkarmanın yollarını, yöntemlerini araştırırlar.
- Madenlerin yer altından çıkarılması prosesini yönetirler.
- Madenlerin çıkarılması aşamasında çevreye verilen zararı en aza indirgemek.
12. Mekatronik Mühendisliği
Klişeleşmiş bir tanım olabilir ama bu mühendislik dalı Elektrik – Elektronikten biraz Makine mühendisliğinden biraz olarak tasarlanmış ve kontrol – otomasyon mühendisliğine benzer görevleri yerine getiren bir mühendislik dalıdır.
Sanayinin ihtiyaç duyduğu üretim hatlarının elektro-mekanik tasarımın bir mekatronik mühendisi baştan sonra tek başına dahi olsa yapabilmelidir. Ayrıca insan sağlığını tehlikeye sokabilecek üretim proseslerini, ürettiği robotik sistemler, otomasyon sistemleri ile yürütebilmeli ve insan sağlığını koruyucu dolaylı önlemler almalıdır.