Motor yağı, araç motoru, jeneratör motoru, daha nicesi için hayati öneme sahip, düzenli, periyodik olarak çeşitli sebeplerle kimyasal ve fiziksel özelliklerini ilk günkü gibi koruyamaması sebebi ile değişen mineral veya sentetik yağlardır.
Bu yağlar, motorun çalışma anında oluşturduğu yüksek sıcaklığa rağmen yağlama özelliğini yitirmeden, motorun çalışma sırasında hareket eden yüzeyleri – piston ile piston yatakları gibi – arasında sürtünme kuvvetini en aza indirerek, aşınmayı önlerler. Aşınmayı önleyici rolleri sayesinde ise, hem sağlıklı hem de uzun ömürlü bir motora sahip oluruz.
Madeni yağlar nasıl üretilir?
Motor yağları, madeni yağdır. Her ne kadar konumuz motor yağlarının üzerinde bulunan etiketleyici sayılar olsa da çok kısa bir şekilde motor yağlarının üretim prosesinden bahsetmek gerekir.
Motor yağları bir petrol ürünüdür. Benzin, Dizel yakıt gibi, LPG gibi yakıtlar da aynı sistemle üretilir. Bu prosesin en son maddesi işlevsiz zift şeklinde bulunan asfalttır. Bu proseste petrol ürününün, laboratuvar koşullarında kimyasal yapısının aşağıdaki listedeki örnek maddeler ile değiştirilmesi ile motorlarımızın yağlamasında kullanılan madeni yağlar, sentetik veya mineral kategorisinde üretilir. Başlıca katkı maddeleri;
- Korozyon önleyici katkılar, metal yüzeyini bir film gibi kaplayarak, motor yüzeyindeki parçaların aşırı ısınma ve soğuma esnasında dökülmesini ve aşınmasını engeller.
- Oksidasyon önleyici katkılar, yağın motor içerisinde dolaşırken veya başka sebeplerle hava ile teması gerçekleşirse havanın oksitleyici özelliğinin en aza indirgenmesi için kullanılır.
- Deterjan katkılar, yağın motor bloğu içerisinde dolaşırken, aşınma kaynaklı veya kirlenme kaynaklı olarak oluşan metal parçaları, pas, tortu gibi motorda istenmeyecek parçaları yağın taşıyabilmesi için kullanılır.
- Köpük önleyici katlılar, yağın dolaşımı esnasında soğuk ve sıcak ortamlarda bulunması sebebi ile buhar sebepli köpüklenmesini engelleyici katkılardır.
- Viskozite geliştirici katkılar, yağın akışkanlığını, inceliğini değiştiren katkılardır.
Tüm bu katkı maddeleri ve niceleri, motor yağının motorumuza iyi bakması ve uzun ömürlü olması için laboratuvar ortamlarında petrol ile kimyasal tepkimeye sokularak kullanılır.
Peki, sayılar ne ifade ediyor?
0W30, 0W40, 10W30, 5W30 ve niceleri, motor yağlarının piyasada sınıflandırılmasında ana etken olan sayılar. Bu sayılar motor yağının akışkanlığını çeşitli ortam ve şartlarda akmaya karşı gösterdiği direnci yani viskozitesini gösterir.
Öncelikle viskozite: Bir akışkanın ( gaz veya sıvı ) akışa karşı koyma derecesinin ölçüsüdür. Viskozitesi yüksek olan akışkan akışa karşı daha çok direnç gösterir yani daha kalın, daha az akışkandır. Bal, suya göre viskozitesi daha yüksek olan bir akışkandır.
W harfi, kışı simgeler, öncesinde yazılan rakam yağın soğuk çalışmada yani soğuk koşullardaki akışkanlığını niteler. Bu yüzden İngilizce “winter” anlamına yani “kış” anlamına gelen kelimenin ilk harfi kullanılmıştır. 5W ile başlayan bir yağ 10W ile başlayan yağa göre kış aylarında ve motorun soğuk çalışması aşamasında daha düşük viskoziteye sahiptir yani daha akışkandır.
Sonrasında gelen rakam ise sıcakta, yani motorun çalışmadan sonraki ideal sıcaklık aralığında 80 – 90 derece gibi çalışma sıcaklıklarında yağın akışkanlığını gösterir. Bu değer de ne kadar büyük olursa yağ motorun çalışma sıcaklığında o kadar kalın, o kadar akışa karşı dirençli olacaktır.
5W30 0W30 yağları ince olarak nitelendirilen yağlardır. En iyi yağlar olduğundan bahsedilir fakat en iyi yağ, aracın tavsiye edilen yağ derecelerinde temin edilen yağlardır. Bir araç için 10W40 yağ öneriliyorsa o kullanılmalıdır.