Fren sistemler, araç kullanıcıları için emniyetli sürüşün temelini oluşturan önemli bir araç sistemidir. Bu sistemin onlarca farklı varyasyonu büyük, küçük tüm taşıtlarda kullanılmaktadır. Bazen küçük bir fren sistemi devasa araçları yavaşlatmaya hatta durdurmaya yeterken bazen de bu fren sistemlerinin çeşitli yöntemler ile desteklenmesi gerekebilir. İşte tam burada dizel araçlarda motor frenlemesinin yeterli olmadığı, tekerleklerdeki fren sisteminin aracı sürekli olarak yavaşlatmada yetersiz kalması durumları için egzoz freni sistemi dizel araçlar için geliştirilmiştir.
Benzinli Araçlarda Gaz Kelebekleri Var
Benzinli araçlarda, emme manifoldunda, aracın motoruna verilecek yakıt/hava karışımını ayarlayabilecek bir kapak sistemi bulunmaktadır. Bu kapak sistemi ile aracın piston haznelerine gidecek yakıt miktarını, gaz pedalına basarak değiştirmemiz mümkündür. Ayağımızı gazdan çektiğimizde ise viteste iken araç yakıt ile beslenmediği, gaz pedalına basılmadığı ve bu yakıt/hava karışımını motora ileten kelebek kapalı olduğundan motor mevcut döngü ile ilerlemeye devam edecek, araç eğimden kaynaklanan ivme harici ekstra bir ivmelenme göstermeden yavaşlamaya başlayacaktır. Bu olay ise dolaylı bir frenleme işlemini beraberinde getirecektir. Peki ya dizel araçlar? Dizel araçlarda böyle bir sistem yok, gaz kelebeği ile motora giden yakıt karışımını kesmemizin en ekonomik yolu nedir? Bu durumda devreye motora giden yakıtı kesecek değil, motordan çıkan yanmış gazı yani egzoz dumanının çıkışını engelleyecek bir sistem, egzoz fren sistemi giriyor.
Egzoz Fren Sistemi ve Egzoz Manifoldu
Bir dakika için nefesinizi tuttuğunuzu düşünün, vücudunuzdan hiçbir hava çıkışı olmadığını. Bu durumda düşünme kapasitemiz, fizyolojik bütünlük ve aktivitemiz yavaşlar öyle değil mi? İşte egzoz manifoldundaki egzoz fren sistemi de motor için bunu yapar. Ayağımızı gaz pedalından çekme oranımıza göre egzoz hava çıkışı kısıtlanır. Bu kısıtlama ile motor içinden çıkmayan egzoz havası, yanık gaz, motoru tıkar, boğar. Bu durumda ise motor döngüsü yavaşlar, piston hareketleri zorlanır ve araç yavaşlamaya başlar.