Bu uzun soluklu yazımıza başlamadan önce neden bahsettiğimizi, yapay zekanın gerçek anlamda ne olduğunu kavramak adına zeka kavramının bir açıklamasını yapma gereği hissediyorum ; zeka, TDK ( Türk Dil Kurumu )’na göre “İnsanın düşünme, akıl yürütme, objektif gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamı” olarak nitelendirilmekte, bu durumda bu özelliklerden bir ve birkaçını edinmiş insan yapımı elektronik temellere dayanan aletlere yapay zeka diyebilir miyiz? Evet, böyle bir tanımlama en doğrusu olur, bu tanımlamaya göre yapay zeka, Terminatör filminde gördüğümüz insan yapımı çelik iskeletlere sahip en az insan kadar insansı gözüken elektronik beyinlere sahip ileri teknolojik ürünlerden ibaret değildir, günümüzde cebimizde taşıdığımız akıllı telefonlar, evlerimizde her akşam başında uzun saatler geçirdiğimiz yüksek teknolojilerle donatılmış TV’lerimiz ve daha birçok teknolojik ürüne de yapay zeka diyebiliriz diye düşünüyoruz.
Bu varsayımın sonucunda insanoğlunun oluşturmuş olacağı en ilkel yapay zeka olma potansiyeli taşıyan Akıllı telefonlarımız zaman içinde edindikleri birçok özellik ile en yakın dostlarımız, yardımcılarımız olmadı mı? Evet, yapay zeka insanoğlunun şu ana kadar birçok konuda pratikleşme, zaman kazanma adına en yakın dostu oldu. Fakat bu teknolojiye yapay zekanın tanımında da olduğu gibi “düşünebilme ve kendi kararlarını verebilme” özelliği eklenirse ne olur, gelin bunu biraz tartışalım ;
Bilgisayarlar düşünebilir mi, kendi başlarına kararlar vermeleri mümkün mü ?
Büyüklerimizin TV’lere , bilgisayarlara aptal makinesi, aptal kutusu dediği zamanlardan bu olguları tartışacak kadar geliştiği zamanlara kadar birçok gelişme kaydedildi. Dünya savaşında bir dönüm noktası yarattığı söylenen ve eşcinsel olması sebebi ile dönemin hükümet politikasına yenik düşmesi ile intihar ettiği düşünülen Alan Turing, bundan 60+ sene önce “makineler düşünebilir mi?” fikrini tartışmaya sunarak başlattı aslında, bu teknoloji dünyasının bilgisayarları sürekli geliştirme çabasını. İlk üretildiği zaman bir oda kadar büyüklüğe sahip olan ve yapabilecekleri parmakla sayılabilen o devasa “bilgisayar” makineleri şimdi avuç içimizi bile doldurmayacak kadar küçücük hacimlere, milyonlarca yeteneğe sahip emre-amade bekleyebiliyorlar.
Mark Zuckerberg Yapay zekaya destek verirken, Elon Musk yapay zekanın insanlığın sonu olacağına inanmaktadır.
İnsanlar artık yapay zekanın bilim adamları tarafından geliştirilip, geliştiremeyeceği tartışmasından çok yapay zekanın insanoğluna düşman olup olmayacağını ve bizleri yok edip etmeyeceğini tartışıyor yani insanlık düşünce olarak bilim dünyasının, bilişim dünyasının yapay zekaya sahip robotlar üretebileceğini çoktan kabul etmiş ve sonuçlarını düşünmeye başlamış. Olay şu ki ; Yapay zeka alanındaki çalışmalarını devam ettiren, dönemin en popüler sosyal ağlarından birinin kurucu CEO’su olan Mark Zuckerberg ile Tesla, Solarcity, SpaceX gibi insanoğlunun geleceği için çabalayan birçok şirketin kurucusu olan Elon Musk yapay zeka konusunda fikir ayrılığı yaşadı.
Nedir yapay zeka, nasıl yapılması planlanılıyor?
Bilgisayar sistemleri, kullanıcının vereceği emirlere, komutlara bağlı olarak kendilerine yüklü programı yürütürler. Yani bilgisayarlar insanoğlunun emirleri ve yazdığı kodlar olmadan boş birer kutudan ibarettir. Bu yüzden kendi kendine düşünebilen bir bilgisayar sistemi üretmek için tüm bu teknolojik gelişmelerden daha fazlasına ihtiyaç olduğunu görmek çok basittir.
Eğer, bir makinenin “zeka” terimini karşılamasını istiyorsanız bu makinenin düşünebilmesi, aynı zamanda öğrenip, kendini geliştirmesi gereklidir işte bu yüzden insanoğlunun örnek, kopya olarak alabileceği en ideal kaynak yine kendisidir çünkü her bir insan saniyede 10^15 ile 10^16 arasında işlemi rahatlıkla gerçekleştirebilecek 10^11 nöron ve 10^14 sinaps‘a sahiptir.
Yapay zeka nasıl yapılabilir?
İngilizcesi Artificial Intelligence olan ve kısaltması AI olan yapay zekanın geliştirilmesi için önce insan sinir ağının çözümlenmesi ve bu sinir ağının biyoelektronik ( elektronik sinyaller ile çalışan biyolojik kopya ) şekilde yeniden yapay olarak derlenmesi gerekir. İnsan vücudunun en basit yapılarından biri olan insan derisinin bile yapay olarak oluşturulması için büyük bütçeler , muazzam ve titiz bir çalışma gerektiğini gerçeğini de ortaya koyarsak insan vücudunun en karmaşık yapısı olan sinir ağı ile insan zekasının nasıl geliştiğini anlamak insanoğlunun daha çok zamanını alacak gibi gözüküyor fakat bu süreç içerisinde muhakkak ortaya “yapay zeka” olarak nitelendirilebilecek ilkel biyoelektronik devreler koyulacaktır ve bu biyoelektronik devreler 0 ( sıfır ) ‘ın yok 1 ( bir ) ‘in var olduğu bilgisayar kodları ile kontrol edilecektir.
Neden yeterince kaynak yok ?
Yukarıda da belirttiğim gibi amaçlanan yapay zeka, bilgisayarı açıp birkaç satır kod yazmak ve bu kodlar ile bilgisayar beynine sayıları toplatmak, oyun oynatmak değildir. Amaçlanan yapay zeka, düşünebilen, öğrenebilen ve insan komutlarından bağımsız hareket edebilen biyoelektronik bir yapıdır ve insanoğlunun bu yapıyı oluşturması için kendi sinir sistemini tamamen keşfetmesi ve bunu elektronik olarak modelize etmesi gerekir ve bu çok uzun, zahmetli, oldukça da maliyetli bir süreçtir. Böylesine maliyetli bir süreci yürütmek için kar amacı gütmeyen kişi veya toplulukların uzun süren, sürecek bu çalışmalara finansal kaynak sağlaması gerekir.
Facebook’un kurucu CEO’su Mark Zuckerberg bu konuda elini taşın altına koydu ve Facebook’tan elde ettiği gelir ile AI ( Yapay Zeka ) geliştirilmesi için yeşil ışık yaktı hatta geçtiğimiz aylarda geliştirdikleri bu yapay zekanın kendi aralarında anlaşmak için insanların bilmediği bir dil kullandığı ve bu durumun korkutucu olması sebebi ile makinenin fişinin çekildiği açıklamalarında bulunmuştur, bu ne kadar doğrudur bilinmez ama başlığımızı açıklamaya devam edersek ; Böylesine bir projeyi uzun yıllar yürütmek maliyetli ve ilerlemeleri halka açmak, yapay zekayı nasıl geliştirdiklerini açıklamak hem Mark Zuckerberg gibi bu alanda çalışan kişileri zarar uğratacak hem de kötü niyetli kişilerin elinde projenin detayları geçtiğinde olumsuz sonuçlar ile karşılaşılabilir. ( Yapay Zeka kötü alanlarda kullanılabilir. )