Bir mühendis hangi özelliklere sahip olmalıdır?

Mühendis, farsça kökenli bir kelime olup, mü-hendese açılımı ile “hesap yapabilen” anlamına gelir, peki günümüzde bir insanın bir konuda (makina, inşaat, elektronik, bilgisayar, dahası) hesap yapabilmesi onu gerçekten bu unvana layık kılıyor mu, bir mühendis olmak için neler gerekir? iyi bir mühendis olmak için neler gerekir? mükemmel bir mühendis olabilmek için nelere sahip olmak gerekir? bunları elbette ki kişinin hem teknik alandaki yeterliliğine, hem de kişilik olarak bir lider olup olmayacağına bakarak karar vermek gerekir? Peki nedir bu bakılacak özellikler? Bir mühendis ne gibi özellikler sahip olmalıdır?

Bir mühendis hangi kişilik özelliklerine sahip olmalı

1.Lider Ruhlu Olmalı

Mühendis, hesap yapabilen, yaptığı hesaplar ile insanlığa çözümler üreten, bu çözümleri gündelik hayata, gerçek hayata uyarlayarak, mal ve hizmete dönüştürebilen kişiye verilen unvan olarak nitelendirilebilir, bu unvana layık olmak maksadıyla kişinin lider ruhlu ve kitleleri fikirlerinin arkasından sürekleyebilecek bir kişiliğe sahip olması gerekmektedir.

Bazen bir bilginin peşinden koşarken, bazen insanların ilgilerini keşfettiklerine çekmek için bazen de takım arkadaşlarını bir amaç uğrunda örgütleyebilmek için lider ruhlu ve yönetici kabiliyetli olmalıdır. Peki lider ruhlu birisi olabilmek için neler gerekli? diye soracak olursak, bunları bir liste halinde aktarmak doğru olacaktır;

• Yüksek Empati Yeteneği: Karşısındaki insanların, ekip arkadaşlarının ve hitap ettiği kitlenin yapmış oldukları faaliyetler karşısındaki tepkilerini önceden düşünebilmeli.
• İlham Verme Yeteneği: Çevresindekileri, ekip arkadaşlarını etkileyecek fikirlere sahip olmalı, zor zamanlarda onlara destek olacak, yürüttükleri faaliyetlere odaklanmalarını sağlayacak tedbirler alabilimeli.
• Basitleştirme Yeteneği: Albert Einstein’in de dediği gibi “Bir şeyi 6 yaşındaki çocuğa anlatamıyorsanız, siz de anlamamış demektir” mantığı ile hareket etmeli, karmaşık işlerle uğraşmalı fakat sonuçlarını basit bir şekilde anlatmalı.
• Organize etme ve Adalet, Eşitlik Sağlama Yeteneği: Ekip arkadaşlarının imkan ve kabiliyetlerini, hali hazırda üzerinde bulunan sorumlulukları değerlendirebilmeli. Herkese eşit, adaletli bir görev dağılımı yapabilmeli, bunu yaparken insanların imkan ve kabiliyetlerini, kişisel becelerilerini dikkat e almalı.
• Anlaşmazlıkları Çözebilme Yeteneği: Lider bir mühendis, ekibindeki anlaşmazlıkları, hedef kitle ile kendi arasındaki anlaşmazlıkları çözebilecek ve krizi yönetebilecek yeteneğe sahip olmalı.
• Kriz Yönetebilme ve Soğukkanlı Olma Yeteneği: Sorunlar ile karşılaştığında
• Pozitif ve Tutarlı Olma Yeteneği: En karamsar vakitlerinde, ekibinin çıkmaza düştüğü konularda dahi sahip olduğu analitik düşünme, anlaşmazlıkları çözebilme yeteneği ile pozitif düşünceye sevk edebilmeli. Pozitif düşünceyi savunurken ki tavrının korumalı ve her zaman bir önceki düşüncesi ile bağdaşan fikirler üretmeli, kısacası tutarlı bir kişiliğe sahip olmalı.
• İnisiyatif Alma Yeteneği: Tutarlı riskleri görmeli ve analiz edebilmeli. Sonucunda ise bu risklerin ışığında faaliyetine devam edip, sonuçlarından doğacak sorunları üstlenebilmeli. Bazen kendiliğinden iş yapabilmeli.

Buraya kadar bir mühendisin, lider olabilme kriterlerinden bahsettik. Bu ilk aşamada bir mühendisin bir ekibe lider olabileceği, bir ürünün geliştirme sürecinde başta bulunmak için kendisinde bulundurması gereken özellikleri niteleyen bir liste oldu. Şimdi ise bunları gerçekleştirmek için bir mühendiste olması gereken kişilik özellikleri ile devam edelim.

2. İletişim Kurma Yeteneği Olmalı

Bir mühendis asosyal bir kişiliğe bürünemez. Kesinlikle sosyal becerileri gelişmiş bir kişiliğe sahip olmalı. İnsanların duygu ve düşüncelerini okuyabilmeli, bu duygu ve düşüncelerde insana yaklaşım açısının, tavrının, seçeceği cümlelerin, takınacağı üslubun ne olacağına karar verebilmeli. Bu yeteneği ile de insanları ikna edebilmeli, fikirlerinin, ürünlerinin peşinden hem ekibini hem de insanlığı sahip olduğu hitabet yeteneği ile sürekleyebilmeli.

Bu konuda da biraz açıklama yapmak, açıklayıcı olabilmek adına iletişim kurma yeteneğini de biraz liste vasıtası ile açıklayalım;

• Sosyal Kişilik: Sosyal bir kişi insanlarla doğrudan veya dolaylı olarak iletişim kuran, sürekli olarak aktif olan bir kişiliğe sahiptir. Bu konuda da bir mühendis daima aktif olmalı, bilim ve teorinin konuşulduğu her ortamda, konferans, sempozyum ve benzeri faaliyette yer almalı, mümkünse bu faaliyetlerin oluşturulma sürecinde görev almalı, görev yapmalıdır. Tüm bunların yanında mühendisliğin veya başka bir hobi, bir bilimsel amacın görüşüldüğü, savunulduğu, yürütüldüğü bir toplulukta, bir kulüpte görev almalı.
• İkna Yeteneği: İnsanları ikna edecek ikna kabiliyetine sahip olmalı. İnsanlara kendine ait bir fikri, bir amacı sanki kendi fikir veya amaçları gibi kabullendirip, onları bu yönde çalışmaya sevk edebilmeli.
• İstişare Yeteneği: Bir problem ile karşılaşıldığında fikir alış-verişine açık yapıda olmalı. Fikirlerin olabilirliğini, çözüme giden yolda kabul edilebilirliğini fikir sahipleri ile tartışabilmeli. Sonuca varma yolunda ekip arkadaşlarının ve hedef kitlenin fikir ve önerilerini dinlemeli, değerlendirmeli.
• Hitabet Yeteneği: Bir topluluk karşısında konuşabilmeli. Bazen mühendislik bazen bilim bazense başka bir ilgi alanında uzun konuşmaları düzgün bir Türkçe, anadil ile aktarabilmeli. Hitap ederken hedef kitleye uygun bir üslup seçebilmeli.
• Empati Yeteneği: Empati kurmak bir liderlik vasfı olduğu kadar bir iletişim yeteneğidir de. Duygu ve düşüncelere önem veren bir kişi olduğunu her fırsatta göstermeli, hissettirmeli.

3. Aktif Biri Olmalı

Durağan kişileri kimse sevmez. Bu durum asosyallik ile bağdaştırılabilir. Bu durumda bir mühendis bulunduğu ortama sığmayan, sürekli yeni şeylere yeniliklere aç bir şekilde araştıran, karıştıran bir kişiliğe sahip olmalı. Bunu yaparken çevresinde bulunanlar onun ne kadar aktif bir kişi olduğunu hissetmeli. Bazen orda bazen burada farklı fikirler farklı düşünceler, farklı ürünler, farklı şeyler ile karşımıza çıkabilmeli.

• Merak Duygusu Gelişmiş Olmalı: İnsan doğasının en büyük kusuru “merak”tır. İnsanlığın gelişmesindeki en büyük etken ise yine “merak”tır. İşte bu duygunun doğru amaçlara güdüleni bir mühendisin kişilik özelliklerinde sayılması gereken bir özellik yapıyor kendisini. Meraklı bir kişiliğe sahip olmayan bir mühendis, sorunların altında yatan gerçekleri bulamaz. Başkaları için imkansız olarak görülenlerin peşinden koşma dürtüsüne sahip olamaz.
• Konferans ve Aktivitelere Katılıyor Olmalı: Konferans, sempozyum ve benzeri bilimsel, akademik, mühendislik ile ilişkilendirilen veya bu yönde faaliyet gösteren topluluklar ile iç içe olmalı. Bilgi alış verişinin yanında insan ilişkilerini de geliştirebileceği ortamlarda sıkça bulunmalı.
• Üşengeç Olmamalı: Üşengeçlik elbette ki birçok icadın birçok buluşun altında yatan, insanları kolayı bulmaya sevk eden bir özellik fakat bir mühendis bu özelliği işten kaçma, mevcut olanı savunmak için kullanırsa kendini törpülemiş olur. Zorlukların karşısında hep daha kolay olan yolu şeçmeye mahkum olur.
• Ciddi Olduğu Kadar Eğlenceli de Olmalı: Ciddi olmak bir olgunluk göstergesi olsa da bir mühendis aynı zamanda eğlenmeyi bilen, eğlenceyi kaliteli bir şekilde yaptığı işe adapte edebilen, yaptığı, yapacağı faaliyetleri hem kendisi hem de ekibi için eğlenceli kılabilen bir kişiliğe, ince düşünceye sahip olmalı.
• Öğrenmeli, Öğrendiğini Güncellemeli: Öğrenmeye tok biri için zaten mühendislikten ve sürekli gelişen mühendis ekosistemine dahil olmaktan bahsedemeyiz. Bir mühendis hem öğrenmeye aç olmalı hem de bu açlığı giderirken, yeni bilgiler ile ilerlemeye devam etmeli, eskimiş bilgileri güncellemek için çaba sarf etmelidir.

4. Analitik Düşünebilmeli

Bir mühendisin analitik düşünmesi gerektiğini çoğu kişi söyler, peki nedir bu analitik düşünmek, bir düşünce tekniği mi, bir düşünce yöntemi mi yoksa düşüncenin ta kendisi mi?

Analitik düşünmek, problemleri parçalayabilmektir. Örneğin bir araba çok fazla yakıt tüketiyor? sebebini çözmek için arabanın tasarım ergonomisini incelemek, motorun çalışma verimini irdelemek, lastiklerin basınç ve kullanılabilirlik, ekonomiklik derecesini belirlemek, mekanik kayıpları analiz etmek gibi birçok faktör gerekir. İşte “fazla yakıt tüketmek” kavramından bu kadar olası sebep çıkarma ve sorunun derinine inme yeteneğinde analitik düşünme yeteneği denir.

Bir mühendisin sahip olması gereken en önemli özelliklerden biri de analitik düşünme yeteneğidir. Analitik düşünmeyen, sorunun derinine inemeyen ve farklı başlıklar altında inceleyemeyen mühendisler, sorunları çözmede başarılı olamazlar.

Analitik düşünme becerisi doğuştan her insanda olmayabilir, bunu geliştirmek maksadıyla kişinin bolca okuması, bolca problem ile karşılaşıp, problemlere eleştirel bir düşünce ile yaklaşması bu yeteneği kazanmasına imkan sağlayabilir.

5. Titiz Olmalı

Evet, her insan elbette ki sağlık yönünden titiz olmalı ve sağlıklı bir yaşam için temizliğin önemli olduğunu kavramış olmalı. Fakat bizim bahsettiğimiz bir mühendis için tam olarak bu değil.

Bir mühendis, titiz çalışmalı, belli bir planı gütmeli, plana sağdık kalıp, planı uygularken çıkabilecek aksaklıklara rağmen onu güncel tutabilmeli, planını mevcut şartlara göre güncelleyebilmeli. Bu sebepten yola çıkara planlı çalışmayı da bu başlığa dahil edebiliriz.

6. Teknolojik Olmalı

Teknolojiyi en iyi kullanan insanlardan biri olmalı, teknolojinin vermiş olduğu nimetleri alanında iyi şeyler başarmak için kullanma yönünde çalışmalı. Teknolojiyi hem kullanmalı hem de mevcut teknolojik gelişmeler ile kendi iş, faaliyet, proje modelini güncelleyebilmeli, daha teknolojik daha bilim ışığında gelişmiş iş, proje modelleri ortaya koyabilmeli.